تبیین های فقهی

سؤال

آیا استفاده از داروهای استنشاقی در ماه مبارک رمضان موجب باطل شدن روزه می‏شود؟ استعمال ادکلن و عطر چه حکمی دارد؟

پاسخ

عطر زدن و بو کردن عطر و ادکلن برای روزه دار اشکالی ندارد.

اما نسبت به داروهای استنشاقی که از راه بینی استعمال می شود مانند اسپری هایی که مبتلایان به آسم استفاده می‏کنند نظرات مختلفی در میان مراجع وجود دارد:

- نظر دسته ای از مراجع آن است که اگر به صورت پودر گاز از راه دهان به ریه می رسد، چون بر استفاده از آن عنوان خوردن و آشامیدن صدق نمی کند، مبطل روزه نیست؛ اما اگر به صورت بخار به حلق برسد، در صورت ناچاری استعمال آن، روزه صحیح است.(امام ره و آیت الله فاضل ره) (1)

مقام معظم رهبری نیز فرموده است اگر استفاده از وسیله مذکور، صرفا برای باز کردن راه تنفس بدون دارو باشد و یا همراه با دارویی باشد که پاشیده می شود، مضر به روزه نیست.(2)

آیت الله مکارم نیز استفاده از آسپری را برای روزه بدون اشکال می دانند.(3)

- دسته دیگر از مراجع استفاده از اسپری را به صورت مشروط قبول دارند:

آیت الله سیستانی: اگر دارو را فقط وارد ریه و شش ها می کند و دارو وارد مری و معده نمی شود، روزه را باطل نمی کند.(4)

آیت الله بهجت: اگر به صورت گاز رقیق باشد، روزه را باطل نمی کند، در غیر این صورت روزه باطل است.(5)

آیت الله نوری: استفاده از آن در حد ضرورت اشکال ندارد.(6)

- گروه دیگر از مراجع در این مساله فتوای به احتیاط داده‏اند:

آیت الله وحید: اگر مضطر بود استفاده کند ولی بنابر احتیاط واجب روزه را تا مغرب ادامه دهد و بنابر احتیاط واجب بعدا قضای آن را به جا آورد. پس اگر تا ماه رمضان سال بعد بتواند بدون استفاده از اسپری قضای آن را به جا آورد، باید همین کار را انجام دهد.(7)

آیت الله صافی گلپایگانی: چنانچه ناچار از استفاده آن در روز باشد، اشکال ندارد و روزه را بگیرد؛ لکن اگر قبل از ماه رمضان بعد، عارضه اش برطرف شود، بنابر احتیاط قضای روزه ها را نیز بگیرد و اگر تا ماه رمضان بعدی ادامه یافت، بنابر احتیاط برای هر روز یک کفاره بدهد و قضا ندارد.(8)

1. امام: استفتائات، ج 1، روزه، س 6 و 7 - فاضل: جامع المسائل، ج 1، س 550 و 552.
2. کتاب احکام روزه، ص 76، س 186
3. استفتائات جدید، ج 1، س 285
4. استفتائات سایت، مبطلات روزه، س 22 و توضیح المسائل جامع، ج1، م 1989
5. استفتائات، ج 2، س 2880
6. هزار و یک مساله فقهی، ج 1، س 212 و ج 2، س 250
7. منتخب احکام، س 118
8. استفتائات سایت، روزه، استفاده از اسپری تنفسی