• آداب ورود به ماه رمضان
• گزیده جلسه هفتم

گفتیم توبه راهی برای بازگشت بسوی خدا است و سه مرحله را برای آن ذکر کردیم.
علم به زشتی گناه، حالت پشیمانی از آن، عزم بر ترک گناه.

مراحل دیگری هم برای توبه وجود دارد که گاهی بصورت مستقل آمده و گاهی در امتداد سه مرحله فوق ذکر شده است. اما اگر بخواهیم آنها را به تفکیک بیان کنیم، شامل مراحل زیر است:

چهارم: جبران مافات.
اعمال از دست رفته باید جبران شود. این اعمال گاهی حق الله است و گاهی حق الناس.

پنجم: برنامه برای توبه.

ششم: قلب حزین و چشم اشکبار. هدف، تأدیب نفس بخاطر جبران شادمانی در دوران گنهکاری است.
امام سجاد(ع) فرمودند: خدایا! مرا به درجه‌ی توبه انتقال بده و کمک کن تا به حال زار خودم گریه کنم. چرا گریه نکنم که نمی‌دانم سرانجام من چه می‌شود.
امام رضا(ع) فرمودند: خوش به حال صورتی که وقتی خدا به آن نظر می‌کند در حال گریه است و به خاطر گناهی که کرده از خدا می‌ترسد.
امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: کلید رحمت خدا، گریه‌ی از ترس خدا است.
رسول خدا در خطبه‌ی خود فرمودند: هر کسی از خوف خدا اشک در چشمانش جمع شود، هر قطره‌ی اشک از خشیت خدا در میزان، معادل وزن کوه اُحد است.

هفتم: خود را با بندگی خداوند به تعب و سختی بیاندازد.

هشتم: تغییر در روش زندگی.

نهم: استقامت و پایداری در مرحله‌ی پشیمانی از گناه.

هر آن‌چه گفته شد در وهله‌ی اول واقعا سخت به نظر می‌رسد و البته شیطان هم سخت می‌نمایاند. اما برای کسی‌که اراده کرده تا زندگی خود را عوض کند امیدبخش است،‌ چون بازگشت به دامان رحمت الهی است.

خداوند در سوره‌ی آل‌عمران آیه‌ی ۱۷۵ فرمود: جز این نیست که شیطان کسانی را که تحت سرپرستی گرفته همواره می‌ترساند.
گاهی شیطان آنچنان بزرگ‌نمایی می‌کند که توبه را از ارزش می‌اندازد. گاهی سبب تسویف می‌شود،‌ یعنی باعث می‌شود که بنده توبه را به تاخیر بیاندازد. گاهی هم گناه را کوچک جلوه می‌دهد.
گاهی آدمی از ارتکاب گناه ترس دارد و گناه برایش قبیح است. اما وقتی وسوسه شیطان باعث تکرار گناه شد، قبح آن از بین می‌رود و عادی می‌شود.
حضرت امیر(ع) می‌فرمایند:‌ بزرگ‌ترین گناه نزد خدا، گناهی است که نزد صاحبش کوچک بیاید.