• آداب ورود به ماه رمضان
• گزیده جلسه ششم

اگر می‌خواهیم انسان نازل نباشیم و به مقام عندیت برسیم و از چشم خدا نیافتیم، باید از گناه دوری کنیم.
امام باقر(ع) می‌فرمایند: میان انسان گنهکار و توبه، چیزی فاصله نمی‌شود مگر این‌که این انسان در زندگی دنیا غرق شده باشد.
حضرت عیسی(ع) فرمود: فکر گناه مثل دود آتش است که فضا را سیاه می‌کند. یعنی خود گناه مانند آتش است که می‌سوزاند ولی فکر به گناه، مانند دود است

گفتیم که توبه از سه جزء تشکیل شده است:

جزء اول، علم است.
انسان تا علم به زشتی گناه پیدا نکند اگر هم توبه کند، بقایی ندارد.

جزء دوم، عزم قطعی است.
یعنی به گناه فکر نکند و در عوض به فکر جبران گناه باشد و اقدام عملی انجام دهد.

جزء سوم، حال ندامت و پشیمانی است.
به عوض این‌که در دوران گناه شاد بوده، باید خود را به حزن عقوبت کند.

امام سجاد(ع) فرمودند: بی‌تردید خداوند قلب حزین را دوست دارد.
حضرت داوود به خداوند عرض می‌کند که خدایا مرا امر کردی که صورت و بدن و پایم را با آب تطهیر کنم. قلبم را با چه چیزی پاک کنم؟ خداوند فرمود: با حزن.
حال حزن، در واقع تطهیر قلب است. پس باید اعمالی را انجام دهد که اعمال خطای گذشته را جبران کند.

نکته دیگر، استقامت در حالت توبه است.
مراقبت کار سختی است. اما وقتی دوباره زمین می‌خوریم ناامید از رحمت خدا نشویم.
صد بار اگر توبه شکستی باز آی.

توبه‌، یعنی تغییر در روش زندگی
یعنی اگر من تا به حال براساس گناه زندگی می‌کردم، از حالا به بعد براساس گناه زندگی نمی‌کنم.
این تغییر باید خروجی داشته باشد تا دیگران هم بفهمند.

پیامبر به یاران‌ خود فرمودند: می‌دانید توبه‌کننده کیست؟ گفتند: نمی‌دانیم.
فرمودند که وقتی بنده‌ی گنهکار توبه کند اما گناهانش را جبران نکند، یعنی نشست و برخواستش، نوع غذایش، رفاقت با دوستانش را تغییر ندهد، عبادتش زیاد نشود، سعه‌ی صدر پیدا نکند، دستِ دهنده پیدا نکند (اهل احسان و بخشش نشود)، آرزوهایش کم نشود، زبانش را حفظ نکند، از غذایش به دیگران ندهد، تائب نیست.
کسی‌که در این ده مورد استقامت کند، تائب است.

در حدیث دیگری حضرت می‌فرمایند: کسی که از گناه توبه کرده اگر مردم نفهمند که توبه کرده، این توبه نیست.
یعنی باید متوجه تغییر سبک زندگی او بشوند. (منظور این روایت، ریا نیست،‌ بلکه در نظر مردم، باید بین رفتار اهل ایمان و اهل گناه فرق باشد)

جوانی خدمت امام صادق(ع) عرض کرد: اگر کسی گناه کند و بعد توبه کند، خدا می‌بخشد؟ حضرت فرمودند: می‌بخشد.
دوباره گفت: خدا می‌بخشد؟ حضرت فرمودند: حتما می‌بخشد.
بار سوم گفت: خدا براستی می‌بخشد؟ فرمودند: خدا حتما می‌بخشد.
بعد سرش را پایین انداخت و گفت: خدا که می‌بخشد، با شرمندگی‌ش چه‌کار کنم؟

قبل از این شرمندگی، اثر گناه وجود دارد. باید اثر گناه را از بین ببریم.

خداوند فرمود: یَا أیِّها الَّذینَ آمَنوا توبُو اِلی اللَّهِ، ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید، به سوی خدا توبه کنید.
این در زمینه‌ی عمل است.
در سوره طه آیه ۸۲ فرمود: من غفار هستم برای کسی‌که توبه کرده است.
یعنی عمل گناه را با توبه از بین برده اما می‌خواهد اثر گناه را با غفران خداوند از بین ببرد.

وقتی آیه‌ی ۱۶ و ۱۷ سوره‌ی اعراف نازل شد، ابلیس گفت من از چهار طرف به انسان حمله می‌کنم: جلو، راست، چپ، و پشت.
ملائکه گفتند: خدایا این بشر، مظلوم است. از چهار جهت به او حمله می‌شود، پس راه نجات چیست؟
خداوند فرمود: از دو جهت دیگر راه نجات دارد. جهت اول، بالا است (برای اینست که دستها را هنگام دعا و مناجات بالا می‌آوریم) جهت دوم، پایین است (و آن، هنگام سجده است که خداوند بنده‌اش را در این حال، بسیار دوست دارد)