• آداب ورود به ماه رمضان  
• گزیده جلسه چهارم

اولین گام ما برای ورود به ماه رمضان و مهمانی خدا، توبه است. گناه، قهر با خداست، چون اطاعت از غیر اوست. توبه‌ تلاشی برای آشتی با خدا و ورود به کانون محبت اوست. امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: بسوی خدا بازگردید و در محبت او داخل شوید. کانون محبت خدا، توبه است. امام باقر(ع) فرمودند: محبوب ترین بندگان نزد خدا، انسان تائب نیکوکار است. خداوند در سوره زمر آیه ۵۳ در نهایت رحمت و محبت فرموده است: « ... ای بندگان من که [با ارتکاب گناه] بر خود زیاده‌روی کردید! از رحمت خدا ناامید نشوید، یقیناً خدا همه گناهان را می‌آمرزد؛ زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است»

 توبه به ۳ شرط پذیرفته می‌شود: خداوند در آیات ۱۷ و ۱۸ سوره‌ی نساء می‌فرماید: «‌ بی تردید توبه نزد خدا فقط برای کسانی است که از روی نادانی مرتکب کار زشت می‌شوند. سپس به زودی توبه می‌کنند؛ اینان هستند که خدا توبه آنان را می‌پذیرد، و خدا همواره دانا و حکیم است. و برای کسانی‌که پیوسته کارهای زشت مرتکب می‌شوند، تا زمانی‌که مرگ یکی از آنان فرا رسد، گوید: اکنون توبه کردم. و نیز برای آنان که در حال کفر از دنیا می‌روند، توبه نیست. اینان هستند که عذابی دردناک برای آنان آماده کرده‌ایم»

 شرط اول) گناه از روی نادانی انجام شود. مراد از جهل و نادانی اینست که گناه براساس طبیعت انسان سر بزند. طبیعت انسان آمیخته‌ی از دو قوه‌ی شهوت و غضب است. شهوت محل خواسته‌ها و جلب منفعت است. وقتی هوای نفس بر انسان حاکم شود، طوفان غرائز به پا می‌شود و علم و ایمان انسان از کار می‌افتد. لذا انسان گناه می‌کند. در این حال، دانش آدمی از بین نمی‌رود، بلکه اثرش از بین می‌رود. لذا ارتکاب گناه براساس انکار خدا و عناد نیست.

امام زین‌العابدین(ع) در دعایی که به ابوحمزه ثمالی تعلیم دادند فرمودند: خدایا! موقعی که گناه کردم، منکر تو نبودم و امرت را سبک نشماردم و نخواستم گناه کنم و خودم را در مسیر عقاب تو قرار بدهم. من وعید تو به جهنم را بی‌ارزش ندانستم، لغزش بود و عارض شد، نفسم زیبا جلوه داد و هوای نفس بر من غلبه کرد. بدبختی باعث شد سراغ گناه بروم. پرده‌پوشی تو من را مغرور کرد.

 شرط دوم) خیلی سریع توبه کنند و آن را تا موقع مرگ عقب نیندازند. توبه فقط تا مشاهده‌ی آثار مرگ قبول می‌شود. چه کسی می‌داند آثار مرگش چه زمانی نمایان می‌شود؟

 شرط سوم) خداوند توبه‌ی کافران را نمی‌پذیرد. شرط توبه، ایمان است. در سوره‌ی اسراء آیه ۱۹ فرمود: «و کسانی‌که آخرت را بخواهند در حالی که مؤمن هستند، و با تلاشی کامل برای آن سعی کنند، پس تلاش آنها به نیکی مقبول افتد» مصداق یکی از اعمال صالح برای اهل ایمان، توبه است. در سوره‌ی نور ۳۹ فرمود: «و اعمال کافران مانند سرابی در بیابانی مسطّح و صاف است که تشنه، آن را آب می پندارد، تا وقتی‌که به آن برسد آن را چیزی نیابد ...» در آیه ۱۱۶ سوره‌ی نساء فرمود: «مسلماً خدا کسی را که به او شرک آورده نمی‌آمرزد، و فروتر از آن را برای هرکسی بخواهد می‌آمرزد. و هرکسی به خدا شرک ورزد، یقیناً به گمراهی بسیار دوری دچار شده است»

 توبه، تار و پود دارد. تار و پود توبه، پشیمانی از گناه، و اراده بر ترک گناه است. اگر این دو محقق نشود، توبه واقعی انجام نشده است.

گناه بدون توبه، موجب دوری از رستگاری است امام صادق(ع) فرمودند: وقتی از انسان گناهی سر می‌زند، یک نقطه‌ی سیاه در قلبش ایجاد می‌شود. اگر توبه کرد، لکه‌ی سیاه از بین می‌رود ولی اگر گناهان زیاد شد و توبه انجام نشد، این نقطه‌ی سیاه در قلب انسان رشد می‌کند تا تمام قلب را می‌گیرد. در این‌صورت دیگر رستگار نمی‌شود.

خشنودی خدا، بزرگ‌ترین نعمت بهشت است. امام باقر(ع) فرمودند: خداوند از بازگشت گنهکار بیش‌تر از آدمی که در تاریکی شب، کاروان را گم می‌کند و بعد آن را پیدا می‌کند، خشنود می‌شود. و رِضْوَانٌ مِنَ اللَّهِ، أَكْبَرُ