امیرالمؤمنین علی (علیه السلام)

امیرالمؤمنین (علیه السلام) در سحرگاه جمعه، 21 رمضان سال 40 هجری در کوفه به شهادت رسیدند و چشم از جهان فروبستند. علت شهادت آن امام همام، ضربه شمشیری بود که ابن ملجم مرادی لعنه الله در مسجد کوفه در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان بر فرق مبارک آن حضرت وارد کرد. که دو روز بعد از آن در 21 رمضان به جهت مسموم بودن شمشیر به زهری قوی، در اوج مظلومیت این دنیای فانی را ترک کردند. و قاتل آنحضرت توسط امام حسن مجتبی (علیه السلام) قصاص شد و به درک واصل شد.(1)
یکی از موضوعاتی که در مورد شهادت و بعد از آن تا امروز و تا روزی که امام عصر عج ظهور کنند، ادامه دارد، مظلومیت بی شمار آنحضرت است. همانطور که امام کاظم (علیه السلام) در زیارت آنحضرت فرمودند: «اَلْسَّلامُ عَلَيْكَ يا وَلِىَّ اللّه ِأَنَّكَ أَوَّلُ مَظْلُومٍ.»(2) همانطور که خود امیرالمؤمنین (علیه السلام) نیز فرمودند: «مَا زِلْتُ مَظْلُوماً مُنْذُ قَبَضَ اللَّهُ نَبِيَّهُ. از زمان رحلت رسول خدا (صل الله و علیه و آله) همواره مورد ظلم قرار گرفتم.(3) در این نوشته به چند جهت از مهمترین جهات مظلومیت آن حضرت اشاره می کنیم:
1. مشغول شدن امیرالمؤمنین به جنگ با دشمنان دین از جمله ناکثین که بیعت با امیرالمؤمنین را شکستند و به محوریت یکی از زنان پیامبر (صل الله و علیه و آله) (عایشه) جنگ علیه امیرالمؤمنین (علیه السلام) به راه انداختند. حضرت در مورد سران جنگ جمل این آیه را تلاوت کردند(فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لَا أَيْمَانَ لَهُمْ- با پيشوايانِ كفر بجنگيد، چرا كه آنان را هيچ پيمانى نيست.)(4) بعد از آن با قاسطین (گروه ظالم) که به معاویه و یاران او این لقب داده شده است. و بعد از آن از دل این نبرد گروهی به نام خوارج (از دین خارج شدگان) به وجود آمدند که بعدها حضرت با ایشان در نهروان جنگی انجام دادند که اکثر آنها کشته و زخمی شدند و برخی، از جمله ابن ملجم مرادی فرار کرد که بعدها برای انتقام حکمیت در جنگ صفین و انتقام جنگ نهروان، امیرالمؤمنین (علیه السلام) را به شهادت رساند. این جنگها که در حدود 5 سال خلافت ظاهری امیرالمؤمنین (علیه السلام) اتفاق افتاد باعث شد حضرت نتوانند آنگونه که باید امور مسلمین را اصلاح و آنها را به آبشخور هدایت و سعادت برسانند و بدعتهای به وجود آمده را از چهره دین زایل کنند.
2. معرفی شدن قاتل آن حضرت به عنوان مجتهدی که دارای ثواب است و قصاص او جایز نبوده است. یکی دیگر از جهات مظلومیت حضرت این است که قاتل آنحضرت توسط (عمران بن حطان) یکی از علمای خوارج مورد ستایش قرار میگیرد و همین شخص یکی از راویان معتبر صحیح بخاری معتبرترین کتب اهل تسنن، به حساب می آید.(5) و بخاری اعتقاد دارد تمام راویان کتابش افراد موثق و دیندار هستند. همچنین ابن حزم از بزرگترین علمای اهل تسنن می گوید: «در میان امت مسلمین احدی اختلاف ندارد که ابن ملجم، علی (علیه السلام) را بر اساس اجتهاد و نظر به درستی این کار به قتل رساند. و قصاص ابن ملجم را صحیح نمیداند و اعتقاد دارد که نباید ابن ملجم را قصاص می کردند بلکه باید بخشیده میشد!!.(6) این در حالیست که رسول خدا (صل الله و علیه و آله) در زمان حیات خود، ابن ملجم را به عنوان شقی ترین مردم معرفی کرده بود که امیرالمؤمنین (علیه السلام) را شهید می کند.(7)
3. کشته شدن شیعیان امیرالمؤمنین (علیه السلام) و هر کس که نامش علی بود به دست معاویه و سربازان او. معاویه سپاهیانی را تشکیل داده بود که در شهرها دنبال شعیان امیرالمؤمین (علیه السلام) بودند و آنها را می کشتند.(8) و همچنین زیاد بن ابیه را به عنوان حاکم کوفه قرار داد و او دست هشتاد نفر از شیعیان امیرالمؤمنین (علیه السلام) را قطع کرد و خانه های ایشان را ویران کرد و اموالشان را به غارت برد.(9) همچنین زیاد زمانی که دنبال سعید بن سرح یکی از شیعیان امیرالمؤمنین (علیه السلام) بود تا او را بکشد او به امام حسن پناه برد و زیاد خانواده او را به اسارت گرفت و اموال او را غارت کرد و خانه او را ویران کرد و شفاعت امام حسن در مورد او را قبول نکرد و در نامه سراسر توهین آمیز به امیرالمؤمنین (علیه السلام) جسارت کرد.(10)
4. معاویه سب و لعن امیرالمؤمنین (علیه السلام) را به عنوان فریضه ای واجب در نماز و خطبه ها در میان مسلمانان قرار داده بود.( 11) و شخصی چون ابن حزم تمام این ظلمهای معاویه را بر اساس اجتهاد او می دانند و نه تنها ظلمی مرتکب نشده بلکه ثواب هم می برد.(12)
5. اعمال تعصب نسبت به مذهب شیعه منتسب به امیرالمؤمنین (علیه السلام). در موارد فراوانی هر عالمی از اهل سنت ولو متعصبترین آنها در مدح امیرالمؤمنین و فضائل بی شمار آنحضرت کتابی نوشته باشد، یا راوی حدیثی اگر امیرالمؤمنین (علیه السلام) را افضل از دیگران بداند و فضائل او را نقل کند، متهم به رافضی و شیعه بودن، و تضعیف می شود. که موارد آن بی شمار است از جمله در مورد یکی از عالمان سنی به جهت نقل فضیلتی در مورد امیرالمؤمنین (علیه السلام) از منبر او را به زیر انداختند مورد ضرب و شتم قرار گرفت و جای او را آب کشیدند که کنایه از نجس بودنش است.(13) و موارد فراوانی که در این مختصر جای نمیگیرد. اینها گوشه ای از جنایاتی است که در حق مظلوم عالم امیرالمؤمنین (علیه السلام) توسط دشمنان آنحضرت انجام شد.

1- ارشاد شیخ مفید ج 1 ص 9.
2- اصول کافی ج 4 ص 569.
3- امالی طوسی ص 726.
4- بحارالانوار ج 29 ص 429.
5- صحیح بخاری، ج 7 ص 150-167.
6- المحلی ابن حزم ج 11 ص 130.
7- المستدرک حاکم ، ج 3 ص 122، ذخائرالعقبی ج 1 ص 116.
8- تاریخ طبری ج 4 ص 103.
9- شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج 3 ص 199.
10- همان ج 16 ص 194.
11- همان ج 4 ص 58.
12- الصواعق المحرقه ج 2 ص 626.
13- تذکرة الحفاظ ذهبی ج 3 ص 117.