هارون امت

﴿وَاجْعَلْ لِي وَزِيرًا مِنْ أَهْلِي﴾ (29) ﴿هَارُونَ أَخِي﴾ (30) ﴿اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي﴾ (31) ﴿وَأَشْرِكْهُ فِي أَمْرِي﴾ (32).
وزيري از خاندانم براي من قرار بده. (۲۹)برادرم هارون را. (۳۰)به وسيله او پشتم را محكم كن. (۳۱) و او را در كار من شريك گردان. (۳۲)
یکی از احادیث مهمی که در فضیلت امیرالمومنین (علیه السلام) وارد شده است، «حدیث منزلت» نام دارد. این حدیث در مناسبت‌های مختلفی از زبان رسول اکرم (صل الله و علیه و آله) شنیده شده است که مهم‌ترین آن‌ها در ماجرای غزوه‌ی تبوک است.
طبق نقل این حدیث، رسول خدا (صل الله و علیه و آله) به امیرمومنان(علیه السلام) فرمود: «أنتَ مِنّی بِمَنزلةِ هارونَ مِنْ مُوسی، اِلّاأنّه لانَبیّ بَعدی؛ تو نسبت به من به‌منزله هارون نسبت به موسی هستی جز این‌که بعد از من پیامبری نخواهد بود.» (۱)
علمای فراوانی از اهل سنت همچون ابن عبدالبر (۲)، حاکم نیشابوری (۳) و حتی ابن تیمیه (۴)، بر صحت این حدیث گواهی داده اند.
بر طبق این حدیث، تمام آیاتی که در قرآن به ماجرای حضرت هارون (علیه السلام) در میان بنی اسرائیل اشاره می‌کند، در حقیقت درصدد تبیین منزلت و جایگاه امیرالمؤمنین(علیه السلام) در امت اسلام است. آیات فروانی در قرآن کریم به جناب هارون اشاره دارد که بخشی از آن در این آیات سوره‌ی مبارکه طه، در قالب دعا و خواسته‌های حضرت موسی (علیه السلام) درشان حضرت هارون، آمده است. در این آیات به چندین‌شان مهم جناب هارون نسبت به حضرت موسی (علیه السلام) که به صورت اختصار به این شئون اشاره می‌کنیم.
1) اخوت
میان هارون و موسی برادری نَسَبی برقرار بوده است. اگر چه امیرالمومنین، برادر نسبی رسول خدا نیست اما رسول خدا (صل الله و علیه و آله) بارها تاکید فرمود که ارتباط میان ایشان و امیرالمومنین علی بن ابی طالب(علیه السلام)، در دنیا و آخرت رابطه‌ی اخوت و برادری است. نبی اکرم (صل الله و علیه و آله) میان خود و علی بن ابی طالب عقد اخوت برقرار کرد و در مناسبت‌های مختلف بر روی برادری خویش با علی (علیه السلام) تاکید کرد تا این پیوند و رابطه در نزد مردم، تثبیت گردد. به عنوان مثال در منابع اهل سنت از جابر بن عبدالله روایت شده است که رسول خدا (صل الله و علیه و آله) فرمود: «بر سر درِ بهشت نوشته شد: [خدایی جز الله نیست] محمد فرستاده خداست، و علی برادر فرستاده خداست و پیش از دوهزار سال از آنکه خداوند آسمان و زمین را بیافریند.» (۵)
۲) وزارت
«وزیر» از ماده «وزر» در اصل به معنی بار سنگین است، و از آنجا که وزیران بسیاری از بارهای سنگین را در کشورداری بر دوش دارند این نام بر آن‌ها گذارده شده است. و نیز کلمه وزیر به معاون و یاور اطلاق می‌شود. (۶)
جناب هارون در به دوش کشیدن بار سنگین رسالت، حضرت موسی(علیه السلام) را یاری نمود. بر طبق آیات سوره‌ی مبارکه انشراح، بار سنگین رسالت آنقدر بر دوش رسول خدا (صل الله و علیه و آله) ثقیل بوده است که می‌توانست پشت ایشان را بشکند. اما امیرالمومنین(علیه السلام) با به دوش کشیدن این سنگینی طاقت فرسا، پیامبر را در بر عهده گرفتن بار رسالت یاری نمود و نبی اکرم به کمک وزیر خود علی بن ابی طالب (علیه السلام)، توانست مسئولیت رسالت خویش را ادا کند.
۳) شراکت در امر رسالت
طبق آیات قرآن، خداوند از رحمتش، هارون را به موسی هدیه داد. (۷) هر دوی آن‌ها را به سوی فرعون ارسال کرد (۸) و به هر دوی آن‌ها فرقان و معجزات عطا کرد (۹). منت خاصش را شامل هر دوی آن‌ها کرده است (۱۰). هر دو را شامل هدایت مخصوص خود کرده است (۱۱) و نام هر دو را بلند داشته است (۱۲) وسلام ویژه‌ی خویش را برای هر دوی آن‌ها می‌فرستد. (۱۳)
در تمام این شئون برای نبی مکرم اسلام (صل الله و علیه و آله) نیز بر طبق حدیث منزلت، امیرالمومنین شراکت داشته است. امیرالمومنین(علیه السلام) نیز هدیه‌ی خدا به نبی اکرم بوده است و در هدایت و اعجاز و هدف رسالت، با ایشان شراکت داشته است. خداوند هر منتی که در حق پیامبرش ارزانی داشته است در حق وصی او نیز قرار داده است و سلام ویژه‌ی خود را به هر دوی آن‌ها اختصاص داده است.
(۱) صحیح بخاری، ج۱، ص ۱۲۹
(۲) الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، ج۳، ص ۱۰۹۷
(۳) المستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۳۴
(۴) منهاج السنة، ج۷، ص ۳۲۶
(۵) تاریخ دمشق، ج۴۲، ص ۶۲
(۶) تفسیر نمونه، ج۱۳، ص: ۱۸۸
(۷) مریم/۵۳
(۸) طه/۴۳
(۹) انبیاء/۴۸
(۱۰) صافات/۱۱۴
(۱۱) صافات/۱۱۸
(۱۲) صافات/۱۱۹
(۱۳) صافات /۱۲۰